Jęczmień na oku to potoczne określenie stanu zwanego hordeolum, który jest częstym stanem zapalnym brzegu powieki. Objawia się jako czerwone, bolesne, opuchnięte czyraki o ostrym początku. Zwykle spowodowany jest infekcją gronkowcową (90-95% przypadków). Infekcja powieki może mieć charakter zewnętrzny lub wewnętrzny.
W początkowej fazie schorzenia na brzegach powiek obserwuje się subtelne zaczerwienienie oraz obrzęk powieki, które manifestuje się bólem i uczuciem swędzenia. W krótkim czasie zaczerwienienie intensyfikuje się, ewoluując w ropną krostę.
Jęczmień zwykle nie jest poważny i może ustąpić samoistnie bez leczenia. Jednak nieleczona infekcja może rozprzestrzenić się na inne gruczoły lub tkanki oka, a nawroty są częste. W rzadkich przypadkach ostre zapalenie wnętrza gałki ocznej może stać się przewlekłe lub przekształcić się w gradówkę (torbiel).
Spis treści
Rodzaje jęczmienia na oku
Wyróżniamy jęczmień wewnętrzny oraz jęczmień zewnętrzny:
- Hordeolum zewnętrzne (jęczmień zewnętrzny) – ten rodzaj hordeolum, który występuje w postaci zakażenia gruczołów łojowych Zeissa lub Moll’a, które znajdują się u podstawy rzęs. Guzek zapalny występuje w formie pojedynczych lub mnogich zmian. Mnogi jęczmień może mieć związek z niewyrównaną lub nierozpoznaną cukrzycą (diabetes mellitus).
- Hordeolum wewnętrzne (Jęczmień wewnętrzny) – ten rodzaj hordeolum dotyczy gruczołów Meiboma, które znajdują się w tarczkach powiek i wydzielają substancje lipidowe, które pomagają utrzymać prawidłową warstwę lipidową oka. Guzek zapalny znajduje się głębiej w zbitej tkance tarczkowej powieki i ma cięższy przebieg. Nieleczony może ewoluować do gradówki, czyli przewlekłego zapalenia gruczołów tarczkowych Meiboma.
Jak wygląda jęczmień na oku?
Jęczmień na oku zwykle objawia się jako czerwony, bolesny, opuchnięty guzek na powiece. W przypadku hordeolum zewnętrznego, guzek jest zwykle zlokalizowany u podstawy rzęs. W przypadku hordeolum wewnętrznego guzek znajduje się głębiej w powiece.
Jęczmień na oku – objawy
Objawy jęczmienia na oku są następujące:
- Łzawienie.
- Obrzęk i zaczerwienienie powieki.
- Uczucie ciała obcego w oku.
- Swędzenie oka.
- Bóle w okolicach powieki.
- Wysypka na powiece, wokół oka lub w kącikach oka.
- Zaczerwienienie.
- Wrażliwość na dotyk.
- Podrażnienie oka i łzawienie.
- Nadwrażliwość na światło (fotosensytywność).
- Ropne wydzieliny w centrum wykwitu.
- Czerwone, spuchnięte guzki na powiece.
- Strupki wokół powieki.
- Rozmyte widzenie.
- Długotrwały stres.
- Intensywny ból powieki u nasady rzęs.
- Małe czerwone obrzmienie skoncentrowane u podstawy rzęsy, które może czasami przeszkadzać w widzeniu.
- Mała biała zmiana ropna w centrum guzka.
Przyczyny jęczmienia na oku
- Zakażenia bakterią gronkowcem (Staphylococcus aureus lub Staphylococcus epidermidis).
- Nieprawidłowe nawyki higieniczne, takie jak pocieranie oczu brudnymi rękami.
- Zasiedlenie bakteriami, takimi jak gronkowce, w jamie nosowej, które mogą być przeniesione na powiekę.
- Zapalenie brzegów powiek.
- Choroby nowotworowe.
- Brak higieny rąk i przenoszenie bakterii na powieki.
- Niestaranne i niehigienicznie wykonany demakijaż.
- Noszenie soczewek kontaktowych.
- Wystawienie oczu na silne działanie promieniowania UV.
- Długotrwałe przebywanie w zadymionych pomieszczeniach.
- Wystawienie na zanieczyszczenia w powietrzu, np. smog.
Jęczmień na oku – czynniki ryzyka
- Osłabienie lub nie w pełni rozwinięta odporność, np. u dzieci
- Dysfunkcje gruczołów tarczkowych Meiboma
- Jęczmień może powstać w wyniku niedokładnego demakijażu oczu i powiek
- Przewlekłe zapalenie brzegów powiek
- Trądzik różowaty
- Cukrzyca i łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS)
- Alergie lub upośledzenie odporności
- Wiek – u dzieci (ze względu na nie w pełni rozwinięty układ odpornościowy) oraz u dorosłych (z powodu wyższego stężenia hormonów androgennych, większej lepkości wydzieliny łojowej oraz zapalenia gruczołów Meiboma i trądziku różowatego).
- Zbyt niska odporność
- Nieprawidłowe kosmetyki do twarzy
- Nadmierne promieniowanie UV
- Silnie zanieczyszczone powietrze
- Nawracające zapalenie brzegów powiek
Ile trwa jęczmień na oku?
Czas trwania jęczmienia na oku może być różny, ale większość przypadków ustępuje samoistnie w ciągu jednego do dwóch tygodni zaczynając od pojawienia się ropnia i kończąc na jego drenażu według publikacji naukowej „Non-surgical interventions for acute internal hordeolum”, 2017, Lindsley K, Nichols JJ, Dickersin K.
Jęczmień na oku – leczenie
Leczenie jęczmienia na oku przez specjalistę obejmuje:
- Antybiotyki stosowane miejscowo – są to leki stosowane bezpośrednio na dotknięty obszar. Mogą być przepisywane w połączeniu z ciepłymi okładami. Antybiotyki zabijają bakterie wywołujące infekcję i zmniejszają stan zapalny. Konieczności stosowania antybiotyków jest uzależniona od stanu zaawansowania zmiany.
- Antybiotyki ogólnoustrojowe – są to leki przyjmowane doustnie. Stosuje się je, gdy stan jest poważny i oporny na antybiotyki stosowane miejscowo. Antybiotyki ogólnoustrojowe zabijają bakterie wywołujące infekcję w całym organizmie.
- Nacięcie chirurgiczne i drenaż – jest to procedura, w której lekarz wykonuje małe nacięcie w dotkniętym obszarze i odprowadza treść ropną. Jest to zwykle wykonywane w znieczuleniu miejscowym i może zapewnić natychmiastową ulgę.
Jęczmień na oku – domowe sposoby bez recepty
Oto lista domowych sposobów leczenia jęczmienia na oku bez recepty:
- Masowanie zainfekowanego obszaru: Delikatne masowanie może poprawić drenaż i usprawni proces gojenia. Ważne jest, aby robić to czystymi rękami.
- Oczyszczanie powiek: Przemywanie powiek wodą i mydłem, szamponem dla dzieci lub roztworem soli fizjologicznej.
- Ciepłe okłady z rumianku lub zielonej herbaty: Najskuteczniejszy sposób na pozbycie się jęczmienia. Można używać ściereczki z mikrofibry nasączonej ciepłą wodą. Należy jednak pamiętać o możliwości wystąpienia podrażnienia lub reakcji alergicznych.
- Pocieranie złotą obrączką: Pocieranie jęczmienia złotem, jest formą masażu, może pomóc w leczeniu. Jednak według najnowszych danych nie zaleca się tej praktyki. Na biżuterii mogą znajdować się większe ilości patogenów, co tylko zaostrzy stan zapalny. Sprawdzoną metodą jest zastosowanie ugotowanego jajka jako kompresu rozgrzewającego.
- Maść na jęczmień na oku: Dostępne w aptekach bez recepty, zawierające substancje odkażające, związki chemiczne ograniczające obrzęk oraz dodatki stymulujące krążenie. Dodatkowo mogą zawierać składniki kojące i nawilżające, takie jak wyciąg z aloesu.
Nieleczony jęczmień a powikłania
Niebezpieczne dla pacjenta stany spowodowane powikłanym przebiegiem to:
ropowica przedprzegrodowa
zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej
Warto pamiętać w nawracajacych gradówkach o etiologii nowotworowej- raku gruczołu Meiboma.
Jęczmień na oku u dziecka – jak się leczy?
Jęczmień może wystąpić zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Objawy hordeolum u dzieci są podobne do tych u dorosłych i mogą obejmować ból, bolesny obrzęk powieki, zaczerwienienie i tkliwość w dotkniętym obszarze. Opcje leczenia hordeolum u dzieci są podobne do tych u dorosłych i mogą obejmować ciepłe okłady, antybiotyki lub drenaż chirurgiczny, w zależności od ciężkości i lokalizacji infekcji.
Jak zapobiegać powstawaniu jęczmienia?
Oto lista kroków, które można podjąć, aby zapobiec tworzeniu się hordeolum:
- Przestrzeganie zasad higieny poprzez częste mycie rąk i unikanie dotykania oczu brudnymi rękami.
- Unikaj dzielenia się przedmiotami osobistymi, takimi jak ręczniki, myjki, poduszki i pościelą.
- Unikaj stosowania makijażu oczu i soczewek kontaktowych podczas aktywnej infekcji.
- Skutecznie radzić sobie z chorobami podstawowymi, takimi jak zapalenie powiek lub trądzik różowaty, ponieważ mogą one zwiększać ryzyko rozwoju hordeolum.
- Regularna higiena brzegów powiek mydłem lub specjalistycznymi preparatami
Ważne jest, aby pamiętać, że chociaż powyższe kroki mogą pomóc zmniejszyć ryzyko rozwoju hordeolum, nie mogą zagwarantować całkowitego zapobiegania.
Czy da się całkowicie wyleczyć jęczmień na powiece?
W większości przypadków jęczmień jest całkowicie wyleczalny, ale nie można wykluczyć jego nawracania. Standardy postępowania w przypadku początkowego leczenia jęczmienia są zachowawcze i zazwyczaj ograniczają się do stosowania ciepłych okładów kilka razy dziennie, jeśli w ogóle zalecane jest jakiekolwiek leczenie.
W połączeniu z ciepłymi okładami lekarz może również przepisać miejscowy antybiotyk. Jeśli stan jest ciężki i oporny na antybiotyki, może zastosować antybiotyki ogólnoustrojowe lub przeprowadzić chirurgiczne nacięcie z drenażem.
Czy jęczmień na oku leczy się antybiotykiem?
W leczeniu jęczmienia może w niektórych mogą zostać użyte antybiotyki, w zależności od ciężkości i lokalizacji infekcji, jednak stosowanie antybiotyków w przypadku hordeolum nie zawsze jest konieczne.
Czy jęczmień na oku boli?
Jęczmień na oku jest może być bolesny, ponieważ jest to stan zapalny brzegu powieki – infekcja wpływa na gruczoły łojowe w powiece i powoduje powstanie guzka. Guzek może wywierać nacisk na otaczające tkanki, powodując ból i dyskomfort.
Czym różni się jęczmień oka od gradówki?
Kryterium | Gradówka (Chalazion) | Jęczmień (Hordeolum) |
---|---|---|
Lokalizacja | Wewnętrzna krawędź powieki (strona spijówkowa), wpływająca ma gruczoły Zeisa lub Meiboma (wydzielające substancję lipidową) | Krawędź powieki (mieszki rzęs) |
Ból | Mniej bolesne, przewlekłe zakażenie | Bolesne zakażenie, które pojawia się szybko |
Przyczyna | Blokada i zapelenie gruczołu Meiboma w powiece | Zakażenie mieszka rzęs lub gruczołów łzowych na krawędzi powieki |
Opis | Guzek w górnej lub dolnej powiece, spowodowany blokadą i zapaleniem gruczołu łojowego | Czerwone guzki na krawędziach powiek, wypełnione żółtą treścią ropnej wydzieliny |
Leczenie | Ciepły kmpres, antybiotykowe krople lub maść. Możliwy zabieg w przypadku trwałego problemu | Zwykle samoistnie ustępuje w ciągu 3-4 dni |
Czy jęczmień na oku to skutek braku witamin?
Nie ma dowodów sugerujących, że jęczmień na oku może być wynikiem braku witamin.
Czy jęczmień na oku można wyciskać?
Nie zaleca się ściskania lub wyrywania jęczmienia. Wyciskanie jęczmienia może spowodować rozprzestrzenienie się lub pogorszenie infekcji. Zamiast tego można stosować ciepłe okłady na powieki, aby ułatwić drenaż i pomóc infekcji ustąpić w naturalny sposób.
Co robić jeżeli z jęczmienia wypływa ropa?
Jeśli z jęczmienia na oku wypływa ropa, jest to znak, że infekcja się sączy, co jest naturalną częścią procesu gojenia. Możesz delikatnie oczyścić obszar czystą, ciepłą ściereczką, aby usunąć zalegającą wydzielinę.
Czy jęczmień na oku jest zaraźliwy?
Jęczmień na oku jest infekcją bakteryjną, która może przenosić się z osoby na osobę poprzez bezpośredni kontakt z chorym okiem lub kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami, takimi jak ręczniki lub kosmetyki do makijażu. Dlatego ważne jest przestrzeganie zasad higieny, takich jak częste mycie rąk i unikanie dotykania lub pocierania oczu, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji.
Jęczmień na oku a szczepienie
Jęczmień na oku nie jest przeciwwskazaniem do zaszczepienia dzieci lub dorosłych. Nie ma powodu do odraczania kolejnych dawek szczepień.
Jęczmień na oku a karmienie piersią
Jęczmień na oku nie jest przeciwwskazaniem przy karmieniu piersią dziecka, ponieważ leki stosowane nie przenikają do mleka matki. Są to najczęściej maści z antybiotykiem obejmujący swoim spektrum patogen wywołujący jęczmień- gronkowca złocistego. Leczenie kobiet ciężarnych jest identyczne jak u pacjentek nieciężarnych.
Badania pokazały, że np. ofloksacyna nie przenika do pokarmu kobiecego. Dopuszcza się korzystanie z antybiotyków w okresie laktacji w sytuacji w której bilans korzyści z leczenia znacznie przeważa nad potencjalnym ryzykiem dla dziecka karmionego pokarmem matczynym. Dobór antybiotyku powinien być dobrany tak, by w jak najmniejszym stopniu wpływał na dobrobyt płodu i dziecka, jednocześnie dając satysfakcjonujący efekt kliniczny.
Jęczmień na oku a sztuczne rzęsy
Przedłużanie rzęs w niehigienicznych warunkach może wprowadzić bakterie w okolice oczu, zwiększając ryzyko wystąpienia jęczmienia na oku. Brak pielęgnacji po przedłużaniu może również przyczynić się do jego rozwoju.
Bakterie mogą pochodzić z rąk osoby aplikującej sztuczne rzęsy, narzędzi lub produktów, następnie rozprzestrzeniają się na linię rzęs, gdzie mogą wywołać infekcję w mieszku włosowym lub gruczole łojowym.
Czy można wychodzić z domu z jęczmieniem na oku?
Tak, możliwe jest opuszczenie domu z jęczmieniem na oku. Zaleca się jednak unikanie dotykania lub pocierania chorego oka oraz przestrzeganie zasad higieny, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji.
Czy jęczmień na oku pozwala na normalną pracę?
Jęczmień na oku może być niewygodny i bolesny, ale zwykle nie przeszkadza w normalnej pracy lub działalności. Jeśli jednak guzek zapalny powoduje znaczny ból lub problemy z widzeniem, konieczne może być zwrócenie się o pomoc lekarską.
Co powoduje jęczmień na oku – wirus czy bakteria?
Jęczmień na oku jest zwykle spowodowany infekcją bakteryjną, najczęściej gronkowcem złocistym- Staphylococcus aureus. Nie jest ona wywoływana przez wirusy.