Zespół suchego oka – objawy, leczenie, domowe sposoby

Rola łez, a wpływ na zespół suchego oka

Łzy odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu ich zdrowia i dobrego samopoczucia. Oto kilka ważnych funkcji podanych w publikacji „Tears in health and disease”, 2003 przez doktora Johna Tiffany’ego:

• Nawilżanie: Łzy zapewniają stałe nawilżenie powierzchni oka, co pomaga w utrzymaniu jego zdrowia i funkcjonowania.
• Ochrona: Łzy zawierają enzymy i przeciwciała, które pomagają chronić oczy przed infekcjami i innymi szkodliwymi substancjami.
• Smarowanie: Łzy pomagają w utrzymaniu gładkości ruchu gałki ocznej, co jest szczególnie ważne podczas mrugania.
• Odżywianie: Łzy dostarczają tlen i składniki odżywcze do komórek oka, co pomaga w utrzymaniu ich zdrowia i funkcjonowania.
• Usuwanie zanieczyszczeń: Łzy pomagają w usuwaniu zanieczyszczeń i innych szkodliwych substancji z powierzchni oka.

W zespole suchego oka, produkcja łez może być niewystarczająca, mogą one zbyt szybko parować lub skład łez może być nieodpowiedni, co oznacza, że nie są one w stanie skutecznie wykonywać swoich funkcji.

Zespół suchego oka – objawy

Objawy zespołu suchego oka mogą podane przez „Dry eye syndrome: developments and lifitegrast in perspective”, 2018 obejmują:

• uczucie suchości, pieczenia, swędzenia, drapania lub mrowienia w oku,
• uczucie zmęczenia oczu,
• nadmierna łzawość,
• wrażenie piasku lub ciała obcego w oku,
• zaczerwienienie oczu,
• problemy z widzeniem, w tym rozmycie,
• nadwrażliwość na światło,
• trudności z prowadzeniem działań wymagających skupienia uwagi, takich jak czytanie lub pracę przy komputerze.

Zespół suchego oka – przyczyny

Przyczyny podane przez Amerykańską Akademię Okulistyki w „Dry Eye Syndrome Preferred Practice Pattern”, 2018 podają następujące przyczyny zespołu suchego oka:

• starzenie się,
• zmniejszenie produkcji androgenów,
• zaburzenia pracy mięśni odpowiedzialnych za mruganie,
• choroby autoimmunologiczne, takie jak zespół Sjögrena, choroba tarczycy lub reumatoidalne zapalenie stawów,
• choroby powierzchni oka, takie jak opryszczka rogówki,
• zabiegi chirurgiczne, takie jak LASIK (rodzaj operacji refrakcyjnej, która ma na celu poprawę widzenia u osób z wadami refrakcyjnymi)
• niektóre leki, takie jak: moczopędne, przeciwhistaminowe, przeciwdepresyjne, przeciwbólowe i na nadciśnienie.

W jaki sposób lekarz diagnozuje zespół suchego oka?

Diagnoza zespołu suchego oka jest procesem wieloetapowym i opiera się na różnych metodach badawczych. Oto kilka z nich:

• Badanie kliniczne i wywiad z pacjentem: Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem, aby zrozumieć objawy i historię choroby. Badanie kliniczne obejmuje ocenę objawów, takich jak suchość, pieczenie, zaczerwienienie, uczucie ciała obcego w oku i inne.
• Test Schirmera: Jest to test, który polega na umieszczeniu papierowej taśmy w dolnej powiece, aby zmierzyć ilość łez, jakie są w stanie wytworzyć oczy w ciągu kilku minut. Pozwala to ocenić, czy oczy produkują wystarczającą ilość łez.
• Test barwnikowy: W tym teście, barwnik jest umieszczany na powierzchni oka, aby ocenić jakość i równomierność rozprowadzania łez. Pozwala to na ocenę, czy film łzowy jest prawidłowy i czy łzy są odpowiednio rozprowadzane na powierzchni oka.
• Badanie biomikroskopowe: Jest to badanie, które pozwala lekarzowi ocenić stan powierzchni oka i powiek oraz poszukać oznak zapalenia. Pozwala to na ocenę, czy istnieją jakiekolwiek uszkodzenia powierzchni oka, które mogą przyczyniać się do objawów zespołu suchego oka.
• Badania krwi: W niektórych przypadkach, gdy podejrzewa się chorobę autoimmunologiczną jako przyczynę zespołu suchego oka, lekarz może zlecić badania krwi. Pozwala to na wykluczenie lub potwierdzenie takiej choroby jako potencjalnej przyczyny problemu.
• Test osmolarności łez: to procedura, która ocenia skład chemiczny łez. Osmolarność odnosi się do stężenia cząsteczek w roztworze, a w tym przypadku, w łzach. Wysoka osmolarność łez może wskazywać na zespół suchego oka, ponieważ może to oznaczać, że łzy są zbyt skoncentrowane lub że nie ma ich wystarczająco dużo.

Wszystkie te metody pozwalają lekarzowi na dokładną diagnozę i wybór odpowiedniego leczenia dla pacjenta z zespołem suchego oka.

Zespół suchego oka – leczenie

Leczenie zespołu suchego oka jest zwykle objawowe, a nie przyczynowe. Oznacza to, że w większości przypadków stosowane są metody mające na celu złagodzenie objawów, takie jak:

• stosowanie sztucznych łez (bez środków konserwujących) – najlepiej przed wystąpieniem czynników spustowych. Działa od 10 do 20 minut od zastosowania, co zmusza do częstszego zakrapiania oczu. Przed snem warto zastosować formę żelu, która znacznie lepiej i na dłużej zabezpiecza oczy.
• leczenie stanu zapalnego powiek
• leczenie wad powiek, które są pierwotną przyczyną dolegliwości
• tymczasowe zastosowanie zatyczek kolagenowych, bądź silikonowych (6 miesięcy), lub trwałe zamknięcie punktów łzowych metodą kauteryzacji (laserem argonowym)
• leki dospojówkowe (krople sterydowe o działaniu przeciwzapalnym), w stanach autoimmunologicznych z dodatkiem cyklosporyny.
• użycie technologii IRPL (Intense Regulated Pulsed Light). Jest to światło pulsacyjne polichromatyczne zwane „zimnym światłem”. Przywraca w gruczołach Meiboma pierwotny przepływ lipidów, które jednocześnie poprawiają skład filmu łzowego, niwelując objawy suchość oczu.
• w przypadku zaawansowanym, ciężkim grożącym perforacją rogówki wykonuje się tarsorafie. Jest to procedura zaszycia szpary powiekowej częściowa lub całkowita. Zmniejsza to powierzchnie oka, która paruje.
• przeszczep komórek macierzystych rogówki (regeneracja uszkodzonych komórek rogówki).
• stosowanie kropel robionych na zamówienie z surowicy krwi pacjenta (w centrum krwiodawstwa). Ma on pozytywny wpływ na nabłonek rogówki, spojówki. Mają doskonały skład: woda, białko, albumina, globulina, elektrolity) o świetnej lepkości i długim działaniu. Rzadko stosowany ze względu na ograniczenia finansowe.

Domowe sposoby łagodzenia dolegliwości oraz profilaktyka zespołu suchego oka

Czynności, które możemy wykonać sami w domu to wczesna profilaktyka i procedury bezinwazyjne, np.

• stosowanie kropli nawilżających do oczu, zwłaszcza w przypadku długotrwałego korzystania z komputera lub innych urządzeń elektronicznych.
• częste mruganie
• picie wystarczającej ilości wody,
• utrzymanie prawidłowej pielęgnacji i higieny powiek
• ograniczenie palenia oraz kontaktu z dymem
• korzystanie z nawilżaczy powietrza.
• stosowanie silikonowych soczewek kontaktowych (bezwodnych lub o niskiej zawartości wody).
• ograniczajmy korzystanie z klimatyzowanych pomieszczeń.
• korzystając z ekranów, monitorów umieśćmy je 10-20 stopni poniżej osi oczu, by zmniejszyć szerokość szpary powiekowej i zarazem parowanie fimu łzowego.
• noszenie okularów z szeroką oprawą, stanowi dodatkową fizyczną barierę przed bezpośrednim działaniem wiatru i nadmiernym parowaniem łez.
• pamiętajmy, że suche i zimne powietrze wpływa niekorzystnie na stan filmu łzowego.

Czy zespół suchego oka jest wyleczalny?

Zespół suchego oka nie jest zwykle w pełni wyleczalny, ale objawy choroby można zazwyczaj łagodzić. Leczenie zwykle polega na łagodzeniu objawów, takich jak suchość, pieczenie, swędzenie i uczucie piasku w oczach. W niektórych przypadkach leczenie może również pomóc w przywróceniu prawidłowej produkcji łez.

Czy jest możliwy zespół suchego oka w jednym oku?

Tak, zespół suchego oka może wystąpić w jednym lub obu oczach. W niektórych przypadkach zespół suchego oka może być bardziej nasilony w jednym oku niż w drugim, co może wpłynąć na jakość życia pacjenta i wymagać indywidualnego podejścia do leczenia.

Czy zespół suchego oka może objawiać się u dzieci?

>Tak, zespół suchego oka może wystąpić u dzieci, chociaż jest to rzadsze niż u dorosłych. U dzieci zespół suchego oka może być spowodowany różnymi czynnikami, takimi jak choroby autoimmunologiczne, infekcje, urazy, alergie, a także długotrwałe korzystanie z komputera lub innych urządzeń elektronicznych. Objawy zespołu suchego oka u dzieci mogą obejmować suchość, pieczenie, swędzenie, łzawienie, nadwrażliwość na światło i problemy z widzeniem.

Zespół suchego oka a soczewki kontaktowe – jaki mają wpływ?

Soczewki kontaktowe mogą przyczynić się do powstania zespołu suchego oka lub nasilić jego symptomy. Użytkownicy soczewek kontaktowych częściej doświadczają suchości oczu w porównaniu do osób, które ich nie noszą. Soczewki mogą prowadzić do suchości oczu poprzez ograniczenie dostępu łez do powierzchni oka oraz poprzez przyspieszenie procesu parowania łez.

Dlatego osoby korzystające z soczewek kontaktowych powinny regularnie stosować nawilżające krople do oczu, unikać noszenia soczewek przez długi czas oraz używać soczewek o odpowiednim poziomie nawilżenia, wymieniając je zgodnie z zaleceniami lekarza lub producenta.

Czy zespół oka może spowodować trwałe pogorszenie widzenia?

„Cięższe lub nieleczone przypadki zespołu suchego oka mogą prowadzić do trwałej utraty wzroku, włączając w to ślepotę”, Medical News Today

Czy zespół suchego oka jest dziedziczny?

Genetyka prawdopodobnie odgrywa rolę i istnieje możliwość odziedziczenia zespołu suchego oka po rodzicach i dziadkach, aczkolwiek aby w pełni udowodnić tę tezę potrzeba większej ilości badań w tym zakresie, na co wskazuje praca naukowa „Genetic factors and molecular mechanisms in dry eye disease”, 2018. Zasadne jest pytanie czy w rodzinie pacjenta ktoś jeszcze cierpi na objawy zespołu suchego oka.