Zawroty głowy przy wstawaniu – co oznaczają?

Skąd biorą się zawroty głowy przy wstawaniu?

Zawroty głowy przy wstawaniu same w sobie nie są zwykle poważne, ale mogą być objawem poważniejszych chorób lub stanów, takich jak choroby serca, choroby neurologiczne lub choroby ucha wewnętrznego.

Zawroty głowy przy wstawaniu mogą być spowodowane ortostatycznym niedociśnieniem tętniczym, co oznacza, że krew spływająca do mózgu jest niewystarczająca, ponieważ ciało nie jest w stanie utrzymać odpowiedniego ciśnienia krwi podczas zmiany pozycji z leżącej na stojącą. Inną przyczyną zawrotów głowy przy wstawaniu mogą być łagodne położeniowe zawroty głowy (BPPV), które są spowodowane nagłym ruchem głowy w pionie lub ukośnym, takim jak położenie się, obrócenie się w łóżku lub podniesienie się.

Zawroty głowy przy wstawaniu są dość częstym przypadkiem, są trzecią najczęstszą skargą wśród pacjentów ambulatoryjnych, a tylko ból w klatce piersiowej i zmęczenie są bardziej powszechne. W 80% przypadków zawroty głowy są na tyle poważne, że wymagają interwencji medycznej. Zawroty głowy występują u ponad 50% populacji osób starszych i są najczęstszym powodem wizyty u lekarza po 75 roku życia według publikacji według publikacji naukowej „Dizziness”, 2019, Ronald J.Tusa.

Jakie objawy mogą towarzyszyć zawrotom głowy przy wstawaniu?

Objawy towarzyszące zawrotom głowy przy wstawaniu, to mogą one obejmować:

• Zawroty głowy
• Omdlenia
• Zaburzenia widzenia
• Trudności z mówieniem
• Osłabienie
• Nudności
• Bóle głowy
• Zmęczenie
• Zawężenie pola widzenia
• Szumy uszne
• Kołatanie serca

Przyczyny zawrotów głowy przy wstawaniu

Najczęstsze przyczyny zawrotów głowy wymienione głównie w publikacji „Dizziness”, 2019, Ronald J.Tusa:

• Zmniejszone ciśnienie krwi (orthostatic hypotension)
• Choroby serca
• Choroby neurologiczne
• Choroby ucha wewnętrznego
• Zapalenie trąbki słuchowej
• Migrena
• Ataki paniki
• Hipoglikemia
• Choroba Menière’a
• Niedoczynność tarczycy
• Zapalenie nerwu przedsionkowego
• Zaburzenia równowagi
• Zaburzenia widzenia
• Zaburzenia rytmu serca i krążenia.
• Zaburzenia metaboliczne
• Urazy głowy
• Zaburzenia emocjonalne, takie jak stres lub depresja
• Efekty uboczne zażywania leków:
  • przeciwnadciśnieniowych
  • przeciwlękowych i przeciwnapadowych
  • przeciwdepresyjnych
  • przeciwhistaminowych
  • leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona i innych zaburzeń ruchowych

Czym jest Hipotonia ortostatyczna?

Hipotonia ortostatyczna to nagły spadek ciśnienia tętniczego, który może wystąpić po wstaniu. W praktyce oznacza to, że jeśli ktoś ma ten stan, jego ciśnienie krwi gwałtownie spada w ciągu trzech minut od momentu, gdy wstaje z pozycji siedzącej czy leżącej. Częste objawy to silne zawroty głowy, osłabienia, zawrotów głowy lub nawet omdlenia.

Przyczyną tego zjawiska jest niewłaściwa reakcja układu nerwowego, który powinien regulować ciśnienie krwi w odpowiedzi na zmianę pozycji ciała. U zdrowych osób, kiedy wstają, mięśnie pracują tak, by krew nie gromadziła się w dolnych częściach ciała, a układ nerwowy dostosowuje ciśnienie krwi. Jeśli te mechanizmy nie działają prawidłowo, pojawia się hipotonia ortostatyczna.

Chociaż problem może dotyczyć osób w każdym wieku, jest on częstszy u seniorów, zwłaszcza tych osłabionych lub chorych. Objawy to m.in. zawroty głowy tuż po wstaniu, zwiększone ryzyko upadków czy uczucie „mgły” w głowie. W niektórych przypadkach może to także zwiastować poważniejsze problemy zdrowotne, takie jak udar mózgu.

Przy jakich ruchach mogą pojawić się zawroty głowy?

Ruchy, przy których mogą pojawić się zawroty przy zmianie pozycji głowy

• Wstawanie z łóżka lub krzesła
• Obracanie się w łóżku
• Szybkie zmiany pozycji ciała
• Podnoszenie ciężkich przedmiotów
• Skłony i podnoszenie się
• Ruchy głowy, takie jak odwracanie się lub przechylanie
• Ruchy oczu, takie jak szybkie przesuwanie wzroku z jednej strony na drugą

Co można zrobić gdy pojawiają się zawroty głowy przy wstawaniu?

W sytuacji, gdy pojawiają się zawroty głowy podczas wstawania, warto rozważyć następujące kroki:

• Wstawanie z rozwagą – zawroty mogą być efektem ortostatycznej hipotensji, czyli spadku ciśnienia krwi przy zmianie pozycji. W takich okolicznościach zaleca się stopniowe wstawanie, unikając gwałtownych ruchów.
• Ograniczenie czynników wyzwalających – Jeśli pewne działania lub ruchy prowadzą do uczucia zawrotów, warto dostosować swoje zachowanie, aby je minimalizować.
• Utrzymanie odpowiedniego nawodnienia – Zawroty głowy mogą być skutkiem odwodnienia, dlatego istotne jest regularne spożywanie płynów w ciągu dnia.
• Analiza przyjmowanych leków – Niektóre preparaty farmaceutyczne mogą powodować zawroty głowy jako efekt uboczny. Wskazane jest skonsultowanie się z lekarzem lub farmaceutą w celu oceny, czy stosowane medykamenty mogą wpływać na występowanie objawów.
• Konsultacja medyczna – Jeśli zawroty głowy są intensywne lub towarzyszą im inne niepokojące objawy, zalecane jest niezwłoczne skonsultowanie się z lekarzem w celu diagnostyki i ewentualnego leczenia.

Leczenie zawrotów głowy

W leczeniu zawrotów głowy zalecane są następujące kroki:

• Określenie przyczyny – skuteczność leczenia zależy od ustalenia przyczyny problemu. Gdy przyczyną są zaburzenia ucha wewnętrznego, mogą być zalecane leki, np. meklikzyna, lub ćwiczenia rehabilitacyjne. W przypadku chorób neurologicznych, takich jak udar czy stwardnienie rozsiane, leczenie może obejmować leki, operacje czy inne metody.
• Zastosowanie leków – w zależności od źródła problemu, mogą być zalecane różne leki, takie jak antyhistaminowe, przeciwwymiotne czy benzodiazepiny.
• Modyfikacja stylu życia – aby złagodzić objawy, warto wprowadzić pewne zmiany w codziennym życiu, np. unikać czynników wywołujących zawroty, dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu czy zapewnić sobie odpowiednią ilość snu.
• Rehabilitacja przedsionkowa – to specjalistyczne ćwiczenia fizjoterapeutyczne, które pomagają poprawić równowagę i redukować uczucie zawrotów.
• Zabiegi chirurgiczne – w niektórych sytuacjach konieczna może być operacja, np. w przypadku guza czy innych nieprawidłowości.

Konsultacja z lekarzem jest kluczowa, aby ustalić przyczynę zawrotów głowy i dobrać odpowiednie leczenie.

Czy przy zawrotach głowy przy wstawaniu potrzebna jest wizyta u lekarza

Jeśli odczuwasz zawroty głowy przy wstawaniu, zaleca się skonsultowanie się z lekarzem w celu ustalenia przyczyny i odpowiedniego leczenia. Chociaż niektóre przypadki zawrotów głowy mogą być łagodne i same ustępują, inne mogą być poważniejsze i wymagać interwencji medycznej. Szczególnie ważne jest, aby zwrócić się o pomoc medyczną, jeśli odczuwasz inne objawy, takie jak ból w klatce piersiowej, duszność lub utratę przytomności.

Jakie badania diagnostyczne mogą być potrzebne w przypadku zawrotów głowy

Jeśli masz zawroty głowy, lekarz może zlecić różne badania, żeby dowiedzieć się, co je powoduje. Oto kilka z nich:

1. Badania krwi – sprawdzają, czy nie masz np. anemii czy problemów z tarczycą, które mogą powodować zawroty.
2. Diagnostyka obrazowa – za pomocą tomografii komputerowej (TK) czy rezonansu magnetycznego (MRI) lekarz może zobaczyć, czy w mózgu lub jego okolicach nie ma czegoś niepokojącego np. guza pnia mózgu, móżdżku, co by mogło powodować zawroty.
3. Testy słuchu (audiometria) – sprawdzają, czy nie masz problemów ze słuchem, które mogą być powiązane z zawrotami głowy.
4. Badania ucha – sprawdzają, czy w uchu wewnętrznym wszystko działa jak powinno. Jeśli nie, to może to być przyczyną zawrotów.
5. EEG – elektroencefalografia to badanie, które sprawdza aktywność mózgu. Dzięki niemu można zobaczyć, czy nie ma niepokojących zmian, mogących powodować zawroty.

Na podstawie tych badań, rozmowy z pacjentem (wywiadu medycznego) i badania fizykalnego, lekarz zdecyduje, co dalej robić.

Jakie są różnice między zawrotami głowy a uczuciem omdlenia?

Zawroty głowy to uczucie, jakby otoczenie kręciło się wokół. Może towarzyszyć temu wrażenie tracenia równowagi. Często wiąże się to z nudnościami, a nawet bólem głowy.

Natomiast uczucie omdlenia to chwilowe wrażenie, że zaraz nastąpi utrata przytomności. Może towarzyszyć temu wizja mroczków przed oczami czy uczucie nagłego potu.

Czy dieta i nawodnienie mają wpływ na zawroty głowy?

Dieta i nawodnienie wpływają na zawroty głowy. Odwodnienie może obniżać ciśnienie krwi, prowadząc do zawrotów. Dlatego ważne jest picie dużej ilości wody. Niski poziom cukru we krwi lub niedokrwistość, spowodowana ubogą dietą, mogą też powodować zawroty. Zaleca się zrównoważoną dietę z różnorodnymi produktami.