Retinopatia oka – co to jest? Rodzaje, przyczyny, leczenie

Retinopatia oka – objawy

Objawy retinopatii oka zostały opisane poniżej.

• Utrata wzroku
• Zmniejszona zdolność do widzenia obiektów lub ruchu na krawędziach pola widzenia (Utrata widzenia obwodowego)
• Zmniejszona ostrość widzenia
• Zamazane widzenie
• Podwójne widzenie
• Fluktuujący wzrok
• Mroczki przed oczami
• Białe źrenice lub nieprawidłowe ruchy oczu w retinopatii wcześniaków

Rodzaje retinopatii

Poniżej przedstawiamy najczęściej spotykane rodzaje retinopatii.

Retinopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy, które wpływa na oczy. Jest to spowodowane uszkodzeniem naczyń krwionośnych w siatkówce, światłoczułej tkance w tylnej części oka. Z biegiem czasu wysoki poziom cukru we krwi może osłabiać i uszkadzać te naczynia krwionośne, prowadząc do problemów ze wzrokiem i potencjalnie ślepoty, jeśli nie jest leczony. Retinopatia cukrzycowa jest częstym powikłaniem zarówno cukrzycy typu 1, jak i typu 2.

Retinopatia nadciśnieniowa

Retinopatia nadciśnieniowa odnosi się do wszystkich zmian chorobowych w siatkówce, które występują w wyniku wysokiego ciśnienia krwi. Jest powikłaniem przewlekłego nadciśnienia tętniczego i może wpływać na małe naczynia krwionośne w siatkówce. Zmiany te mogą obejmować zwężenie naczyń krwionośnych, wyciek płynu lub krwi do siatkówki, obrzęk nerwu wzrokowego oraz powstawanie krwotoków.

Retinopatia wcześniaków

Retinopatia wcześniaków (ROP) jest proliferacyjną chorobą naczyń siatkówki, która występuje u wcześniaków. Jest główną przyczyną upośledzenia wzroku u wcześniaków. ROP charakteryzuje się nieprawidłowym wzrostem liczby naczyń krwionośnych w siatkówce, co może prowadzić do bliznowacenia i odwarstwienia siatkówki, potencjalnie powodując utratę wzroku lub ślepotę.

Centralna surowicza retinopatia

Centralna retinopatia surowicza (CSR), znana również jako centralna chorioretinopatia surowicza (CSC), to stan charakteryzujący się gromadzeniem się płynu pod siatkówką, co prowadzi do zaburzeń widzenia. Zwykle dotyka centralnej części siatkówki, zwanej plamką żółtą, która odpowiada za ostre widzenie centralne.

Retinopatia związana z nowotworami

Retinopatia związana z nowotworami, znana również jako retinopatia związana z rakiem (Cancer-associated Retinopathy, CAR), to rzadkie zaburzenie paraneoplastyczne siatkówki. Jest to stan, w którym układ immunologiczny organizmu atakuje własne komórki siatkówki w odpowiedzi na obecność nowotworu gdzie indziej w ciele pacjenta.

Jakie są przyczyny retinopatii?

W zależności od rodzaju retinopatii oka, możemy wyszczególnić jej przyczyny takie, jak poniżej

• Niska masa urodzeniowa
• Sepsa
• Niedotlenienie
• Transfuzje krwi
• Długotrwała cukrzyca
• Niekontrolowane lub niestabilne poziomy glukozy we krwi
• Wysokie ciśnienie krwi
• Dyslipidemia
• Ciąża
• Talasemia
• Choroby sierocze, takie jak choroba Fabry’ego i choroba Gauchera
• Niektóre leki, takie jak chlorochina i hydroksychlorochina

W jaki sposób diagnozuje się retinopatię?

• Badanie kliniczne: Lekarz okulista przeprowadza szereg testów, aby sprawdzić wzrok i stan zdrowia oczu, pytając również o historię medyczną i wszelkie objawy.
• Badanie oka po rozszerzeniu źrenic: Lekarz wkrapla krople do oczu, aby poszerzyć źrenice i lepiej uwidocznić tylny odcinek oka. Szuka nieprawidłowych naczyń krwionośnych, obrzęków, krwi w siatkówce, odwarstwienia siatkówki i innych oznak uszkodzenia.
• Angiografia fluoresceinowa: Lekarz wstrzykuje specjalny barwnik dożylnie, a gdy barwnik dotrze do oka, kamera robi zdjęcie siatkówki. Barwnik pomaga podkreślić obszary, w których naczynia krwionośne mogą przeciekać lub gdzie mogą występować nieprawidłowe naczynia krwionośne.
• Optyczna koherentna tomografia (OCT): Jest to nieinwazyjny test obrazowania, który wykorzystuje fale świetlne do wykonania zdjęć przekrojowych siatkówki. Może pomóc lekarzowi zobaczyć grubość siatkówki i czy płyn wyciekł do warstw siatkówki.
• Angiografia optycznej koherentnej tomografii (OCTA): Może ujawnić zmiany w mikronaczyniach siatkówki.
• Zdalna interpretacja obrazów siatkówki: Opracowana dla pacjentów, którzy nie mają bezpośredniego dostępu do specjalistycznej opieki okulistycznej dla diabetyków.
• Skala nasilenia ETDRS: Wczesne Leczenie Diabetycznej Retinopatii (ETDRS) wprowadziło skalę nasilenia opartą na zakresie i nasileniu zmian w siatkówce do oceny retinopatii cukrzycowej.
• Tonometria: Test mierzy ciśnienie wewnątrz oka i jest często używany do przesiewowego badania na jaskrę, ale może być również przydatny w przypadkach retinopatii, ponieważ zwiększone ciśnienie w oku może być oznaką nowotworzenia naczyń, komplikacji zaawansowanej retinopatii.

Retinopatia – metody leczenia

Opcje leczenia retinopatii obejmują poniższe metody.

• Terapia laserowa, która może być stosowana do zamykania przeciekających naczyń krwionośnych i zmniejszenia obrzęków w siatkówce. Technika ta, znana jako fotokoagulacja, polega na użyciu wiązki lasera o wysokiej energii do selektywnego zamknięcia nieprawidłowych naczyń krwionośnych, zapobiegając dalszemu przeciekaniu i zachowując wzrok.
• Terapia przeciwdziałania czynnikom wzrostu naczyń krwionośnych (anti-VEGF), która polega na wstrzykiwaniu leków do oka w celu hamowania wzrostu nowych naczyń krwionośnych i zmniejszenia obrzęku. Ta metoda wykazuje obiecujące wyniki w poprawie ostrości wzroku i zmniejszeniu obrzęku plamki związanego z retinopatią.
• Kortykosteroidy mogą być podawane w celu zmniejszenia stanu zapalnego i obrzęku w siatkówce.
• Interwencje chirurgiczne, takie jak witrektomia, polegające na usunięciu zawartości ciała szklistego, mogą być również brane pod uwagę w bardziej zaawansowanych przypadkach retinopatii.

Czy retinopatie są wyleczalne?

Retinopatie są stanami, które mogą być skutecznie zarządzane i kontrolowane, a ich progresję można często zatrzymać za pomocą odpowiedniego leczenia. W niektórych przypadkach, takich jak retinopatia cukrzycowa we wczesnych stadiach, leczenie może nawet odwrócić niektóre zmiany jak podaje doktor Grace Zhang z zarządu Amerykańskiej Rady Okulistyki (ABOP) w artykule pt. „Can healthcare professionals cure diabetic macular edema?” w Medical News Today.

Jednakże, retinopatia jest zazwyczaj przewlekłym stanem, który wymaga stałego monitorowania i leczenia. Wiele form retinopatii, zwłaszcza te spowodowane przez przewlekłe stany, takie jak cukrzyca lub wysokie ciśnienie krwi, nie jest całkowicie „uleczalnych” w sensie całkowitego usunięcia choroby. Zamiast tego, cel leczenia polega na kontrolowaniu stanu, zatrzymaniu jego progresji i zapobieganiu dalszemu uszkodzeniu siatkówki.

W jaki sposób zapobiegać retinopatii oczu?

Aby zapobiec postępowi retinopatii i związanej z tym utracie wzroku, ważne jest:

• Regularne badania oczu w celu wykrycia wczesnych objawów retinopatii.
• Utrzymywanie dobrego poziomu kontroli poziomu cukru we krwi
• Przyjęcie zdrowego stylu życia, w tym zrównoważonej diety i regularnej aktywności fizycznej, w celu zarządzania nadciśnieniem i innymi chorobami ogólnoustrojowymi
• Postępowanie zgodnie z zalecanymi wytycznymi dotyczącymi badań przesiewowych w celu wykrycia i leczenia retinopatii we wczesnym stadium.

Retinopatia a utrata wzroku

Retinopatia jest stanem, który może prowadzić pacjenta do utraty wzroku i jest związany z różnymi schorzeniami.

Retinopatia związana z rakiem (CAR) i retinopatia związana z melanoma (MAR) są zespołami schorzeń paranowotworowymi, które mogą wpływać na siatkówkę. Są to rzadkie, ale poważne stany, które mogą prowadzić do utraty wzroku.

Retinopatia cukrzycowa (DR) jest natomiast uważana za poważny problem medyczny i społeczny, który może prowadzić do utraty wzroku. Jest to jedno z najczęstszych powikłań cukrzycy i jedną z głównych przyczyn utraty wzroku na świecie wedle badania „Global Prevalence of Diabetic Retinopathy and Projection of Burden through 2045: Systematic Review and Meta-analysis”